جنگ نفتی عربستان#oil war

مدتی است که قیمت طلای سیاه این ماده حیاتی بسیاری اقتصادهای وابسته به نفت بازاویه بسیارتندروبه نزول است.هرچه آقای روحانی شمشیرگرانی رابه زعم خودباشیب کندبرمردم فرودآورد،سقوط نفت باشیب تندبه انتقام جویی ازاوبرآمد.تعبیرهادراین خصوص زیاداست.جمعی عقیده دارندنقشه آمریکاست وجمع دیگری ازسیاستمداران می گویندتوطئه #عربستان است.دراین میان ظریفی هم نظردادکه خدای ماضعفاست هرچه دولت تدبیروامیدقوت لایموت واجناس راگران می کندوزندگی برمابی بضاعتان سخترمی شود.ازطرف دیگرنفتش راهم ارزان ونصف قیمت می خرندتاحالش جابیاید.اماآیاواقعاسودی دراینهمه زیان ارزان فروشی نفت خصوصابرای عربستان هست؟چراشیوخ سیاستمدارحجازچنین مصرانه این کاررادنبال می کنند؟علت رویکردیکباره عربستان به این شبه انتحاراقتصادی چیست؟آیاچرتکه حساب وکتابشان مشکل پیداکرده که شش میلیون بشکه درروزنفت به حلق بازارمی ریزندودرعوض به اندازه سه میلیون بشکه چندماه پیش دلاردریافت می کنندوبه این هم راضی هستندوحتی بقول خودشان به کمترازبیست دلارهم برسدبازهم دست ازعرضه فراوان سرمایه ملی خودبه قیمت ناچیزنمی کشند.

اگرازمنظراقتصادمحض به این عمل بنگریم برباددادن سرمایه وبه نوعی خودکشی صنعت #نفت عربستان است که متاسفانه ضررش به دیگرتولیدکنندگان هم می رسد.امااگرازمنظرسیاسی اقتصادی  قضیه رابررسی کنیم وجهات مختلف آن رادرنظربگیریم.خواهیم فهمیدکه این به ظاهرخطای اقتصادی،پیگیری منافع بلندمدت واغراض فراملی عربستان است.

دلایل عربستان برای این رویکردهم اقتصادی است وهم سیاسی،ازجنبه اقتصادی همانطورکه می دانیدلقب بزرگترین تولیدکننده نفت جهان وموازنه کننده بازارآن منصوب به عربستان است ودرمقابل ایالات متحده ازبزرگترین مصرف کنندگان وخریداران نفت بود.این موقعیت مهم باعث می  شدکه هم بخاطرثروت گزاف وهم دردست داشتن منابع عظیم وتاثیرگذاربودن برقیمت نفت ابرقدرتی چون ایالات متحده تاحدودی دربرابربعضی خواسته های شیوخ عربستان نرمش ویژه ای داشته باشد.تغییررفتارنفتی ریاض درکاهش  تولیدوعرضه نفت خام موجب گران شدن قیمت سوخت وبالارفتن هزینه تولیدوتورم ناگهانی درآمریکاوبسیاری کشورهای اروپایی متحدش می شدوبه تبع آن افزایش هزینه های زندگی وافزایش نارضایتی مردم ودرنتیجه زیان اقتصادی ونزول شاخصهای مالی ایالات متحده وکاهش محبوبیت حزب حاکم ازدیگرعواقب آن بود.عوامل دیگری چون خریدهای دههامیلیاردی سلاح وکالاازآمریکابه همراه سرمایه گذاری های عظیم ونفوذفراوان عربستان درشورای همکاری خلیج فارس واتحادیه عرب براهمیت این کشورمی افزود.اماتحولات سیاسی اخیروتلاش برای رفع چالشهای جامعه بین المللی باایران خصوصابرسرمسئله هسته ای وناخشنودی اعراب ازاحتمال نزدیک شدن توافق بزرگ ایران وغرب ازیک سووعدم توجه طرفهای مذاکره به خواسته های آنان باعث شدکه عربستان بنحوی درصددانتقام گیری ازغرب وایران برآید.باعلم به تحریمهاونیازدولت روحانی به درآمدنفتی وهمچنین بحران اوکراین وتحریمهای غرب علیه روسیه ونصف شدن ارزش روبل وطبعااحتیاج مبرم دولت مسکوبه عایدات نفتی موقعیت خوبی برای عربستان پدیدآمدکه به این دومتحدلطمه وزیان سنگینی برساندوموجب بروزمشکلاتی برای آنان بشود.ولی اگرمانندگذشته ایالات متحده خریداربزرگ نفت بودکه این انتقام گیری به نفعش تمام می شدویک چرخ ماجرالنگ بود.اماسیاست اقتصادیچندسال اخیر دولت اوبامابرکاهش وابستگی به نفت دیگران خصوصامنطقه پرتنش خاورمیانه قرارگرفت وبادستیابی به فناوری مدرن استخراج نفت ازماسه های نفتی یانفت #شیل واجرایی کردن آن ازیک خریداربزرگ به سوی تولیدکننده ای بزرگ خیزبرداشت اماباتوجه به اینکه این نوع استخراج هزینه بیشتری نسبت به روش مرسوم داردتازمانی مقرون به صرفه است که قیمت نفت ازیک حدمعین پایینترنیاید.عربستان بااین بازی نفتی که احتمالاموافقت پشت پرده چندتولیدکننده عرب دیگرراهم جلب کرده.تاحدودزیادی سعی درزیانده کردن این صنعت نوپادرایالت متحده نیزکردویقین دارم برای فلج کردن آن حاضراست نفت رابه بشکه ای ده دلارهم بفروشدآنقدرکه دیگرسرمایه گذاری درصنعت نفت شیل صورت نگیردوتوسعه وتولیدآنچنان تاثیرگذاری نداشته باشد.ازسویی دیگربااین لطمه اقتصادی وبیکارشدن عده ای وجلوگیری ازایجاداشتغال برای عده ای دیگرباعث کم شدن محبوبیت دولت دموکرات اوباماشود.بااین ترفندهابه نوعی ایالات متحده رانیزتحت فشارقراردهدکه ازدادن امتیازچشمگیرویک توافق خوب باایران یااحترازکند.درغیراینصورت هزینه های گزاف خواهدپرداخت.اگرچه اقدام به پایین آوردن قیمت نفت ازنظرایران وچندکشوردیگربسیارموردنکوهش قرارگرفته است امادرسیاست کشورعربستان این عمل برای حفظ یابدست آوردن منافع خودلحاظ شده که لزوماتلاش برای کسب منافع یک کشورنمی تواندمنطبق برمنافع دیگرکشورهاباشدوزیادقابل سرزنش نیست.گرچه اعراب بجای دوستی باکشورمسلمان وقدرتمندی چون ایران که شایدبخاطردین مشترک ونزدیکی سرزمینی وسبقه تاریخی بسیاربهترباشدمتاسفانه به چشم تهدیدبه آن مینگرند.تنهامعدودکشورهای عربی چون عمان،سوریه،عراق این مهم رادرک کرده ومی بینیم که منافع دولتهای آنان نه تنهاتهدید،بلکه بخوبی تامین شده است.درکل ازروابط فی مابین دول عربی  باایالات متحده چنین برمی آیدکه آنان گفتمان اوباماراکه بیشتربه سمت مذاکره ونرمش دربرخوردباخیلی ازمسائل گرایش داردزیادنمی پسندندوشاید#جمهوری خواهان جنگ سالارراکه دشمنان خودرامحورشرارت وتهدیدجدی می دانستندترجیح می دهند.حال بازی عربستان تاکجاادامه یابداحتمالاتازمانیکه موافقان پیداوپنهان این خودزنی اقتصادی دیگرحاضربه هزینه کردبیشترنباشندوبفکرمصالح ملی ومنابع تجدیدناپذیرخودبیافتند.یاچالش بزرگتری اهمیت این ماجرای نفتی راتحت الشعاع قراردهد.